Marcinki, znane również jako astry nowoangielskie lub astry jesienne, to jedne z najpopularniejszych kwiatów jesieni. Kwitnące od późnego lata do pierwszych przymrozków, marcinki wnoszą kolor i życie do ogrodu w momencie, gdy wiele innych roślin kończy już swój cykl wegetacyjny. Cieszą się dużym zainteresowaniem ze względu na swoją łatwość w uprawie, różnorodność kolorów kwiatów oraz wytrzymałość na trudne warunki atmosferyczne.
🏵️Charakterystyka marcinków
Marcinki to wieloletnie byliny, które należą do rodziny astrowatych (Asteraceae). Są one znane przede wszystkim z charakterystycznych kwiatów w odcieniach fioletu, różu, niebieskiego, białego oraz czerwonego. Rośliny te osiągają zazwyczaj od 30 do 150 cm wysokości, w zależności od odmiany.
Marcinki mają gęste, rozgałęzione łodygi, które tworzą zwarte kępy, a ich liście są lancetowate i szorstkie. Największym atutem tych roślin są kwiaty, które pojawiają się na szczytach łodyg w okresie od sierpnia do października, przyciągając pszczoły, motyle i inne owady zapylające.
🏵️Wymagania glebowe i stanowisko
Stanowisko: Marcinki preferują stanowiska słoneczne, gdzie mogą cieszyć się co najmniej 6 godzinami bezpośredniego światła dziennego. W półcieniu również mogą rosnąć, ale wtedy ich kwitnienie może być mniej obfite, a pędy bardziej wyciągnięte.
Gleba: te rośliny najlepiej rosną w glebach żyznych, przepuszczalnych i umiarkowanie wilgotnych. Marcinki nie tolerują dobrze gleb zbyt ciężkich i podmokłych, które mogą powodować gnicie korzeni. Zbyt uboga gleba może z kolei ograniczyć ich rozwój i kwitnienie. Jeśli gleba w ogrodzie jest zbyt gliniasta, warto ją poprawić, dodając kompost lub piasek, aby poprawić jej drenaż.
🏵️pH gleby
Idealne pH gleby dla marcinków to lekko kwaśne do obojętnego, czyli w zakresie 6,0–7,0. Przed sadzeniem można wykonać test pH gleby, aby ocenić, czy potrzebna jest korekta kwasowości.
🏵️Sadzenie marcinków
Marcinki najlepiej sadzić na wiosnę lub wczesną jesienią, aby rośliny miały czas na ukorzenienie się przed zimą.
Rozstawa: podczas sadzenia należy zachować odpowiednią rozstawę pomiędzy roślinami – zazwyczaj wynosi ona około 40-60 cm w zależności od odmiany. Rośliny mogą z czasem tworzyć rozłożyste kępy, dlatego warto zapewnić im odpowiednią przestrzeń.
Sadzonki: Marcinki można sadzić zarówno z kupionych sadzonek, jak i rozmnażać z podziału starszych roślin. W przypadku podziału, rośliny należy wykopywać co 2-3 lata, aby odmłodzić kępy i zachować ich zdrowy wzrost.
Woda: po posadzeniu marcinki należy dobrze podlać. Rośliny te potrzebują umiarkowanej wilgotności, zwłaszcza w okresie zakorzeniania, ale nie lubią zastoju wody.
🏵️Pielęgnacja marcinków
Marcinki są roślinami łatwymi w uprawie, jednak pewne zabiegi pielęgnacyjne mogą znacząco poprawić ich wygląd i zdrowie.
Podlewanie: Marcinki potrzebują regularnego podlewania, zwłaszcza w okresach suszy. Gleba powinna być wilgotna, ale nie mokra. Zbyt częste podlewanie może prowadzić do chorób grzybowych. Warto podlewać rośliny rzadziej, ale obficie, aby woda dotarła do głębszych warstw gleby.
🏵️Nawożenie
Astry nowoangielskie dobrze reagują na nawożenie. Warto stosować nawozy organiczne, takie jak kompost lub obornik, wczesną wiosną. Sięgnij np. po bydlęcy obornik granulowany Bopon. Obornik bydlęcy to najbardziej uniwersalny nawóz wśród wszystkich oborników. Nawozy mineralne bogate w fosfor i potas wspomagają kwitnienie, jednak nawozy azotowe należy stosować ostrożnie, ponieważ mogą powodować nadmierny wzrost liści kosztem kwiatów.
Przycinanie: aby poprawić krzewienie się roślin i zapobiec wyciąganiu się pędów, warto przycinać młode rośliny wczesną wiosną. Można to zrobić, usuwając wierzchołki pędów, co spowoduje rozkrzewienie się rośliny.
Przycinanie po kwitnieniu: po zakończeniu kwitnienia warto obciąć przekwitłe kwiatostany, co poprawia wygląd rośliny i zapobiega samosiewowi.
Podpory: wyższe odmiany marcinków, które mogą osiągać nawet 150 cm, często wymagają podpór, aby pędy nie pokładały się na ziemi. Można stosować paliki lub podpory druciane, aby utrzymać rośliny w pionie.
🏵️Choroby i szkodniki
Marcinki są roślinami wytrzymałymi, ale mogą być podatne na mączniaka prawdziwego, zwłaszcza w wilgotnych warunkach. Aby zapobiec tej chorobie, warto sadzić rośliny w przewiewnych miejscach i unikać podlewania liści. W przypadku pojawienia się mączniaka, można stosować odpowiednie środki grzybobójcze.
Innymi szkodnikami, które mogą atakować marcinki, są mszyce. Aby ograniczyć ich obecność, można używać naturalnych środków owadobójczych, takich jak wyciąg z pokrzywy.
🏵️Zimowanie marcinków
Marcinki są roślinami mrozoodpornymi, jednak w surowych zimach, zwłaszcza w regionach o chłodniejszym klimacie, warto je okryć warstwą ściółki, kompostu lub słomy, aby chronić korzenie przed przemarznięciem. Przed zimą, w październiku lub listopadzie, można obciąć pędy tuż nad ziemią, co ograniczy rozwój chorób i przygotuje rośliny do spoczynku.
🏵️Rozmnażanie marcinków
Marcinki można rozmnażać na kilka sposobów:
Podział roślin: najczęstszą metodą rozmnażania jest podział kęp na wiosnę lub jesienią, co pozwala na odmłodzenie roślin. Marcinki szybko się rozrastają, a ich dzielenie co 2-3 lata pozwala utrzymać zdrowe i obficie kwitnące rośliny.
Siew nasion: Marcinki można również rozmnażać z nasion, jednak warto pamiętać, że nie wszystkie odmiany zachowają cechy rośliny matecznej. Nasiona należy wysiewać wczesną wiosną, a młode rośliny można wysadzić do ogrodu po ostatnich przymrozkach.
🏵️Zastosowanie w ogrodzie
Marcinki to rośliny o wszechstronnym zastosowaniu w ogrodzie. Dzięki swojej różnorodności kolorystycznej oraz długiemu okresowi kwitnienia doskonale nadają się na rabaty bylinowe, obwódki i nasadzenia naturalistyczne. Są one również wspaniałym dodatkiem do ogrodów przyjaznych owadom, przyciągając motyle i pszczoły.
Wysokie odmiany marcinków świetnie sprawdzają się na tyłach rabat, tworząc tło dla innych roślin. Niższe odmiany można wykorzystać jako rośliny obwódkowe lub do nasadzeń w pojemnikach. Dzięki temu, że kwitną późnym latem i jesienią, wypełniają lukę kwitnących roślin w okresie, kiedy większość innych bylin już przekwitła.